Het gemeentelijke landschap van Nederland is continu aan verandering onderhevig. Bijna elk jaar vindt een aantal herindelingen plaats, waarbij nieuwe, grotere gemeenten worden gevormd. Daarnaast besluiten veel gemeenten om hun taken niet langer alleen uit te voeren, maar om te gaan samenwerking met omliggende gemeenten.
De Rijksoverheid heeft op dit gebied steeds meer een sturende rol. Door decentralisaties krijgen de gemeenten meer en omvangrijke taken toegeschoven, waarvan verwacht wordt dat ze die niet goed op de huidige schaal kunnen uitvoeren. Samenwerking of herindeling wordt daardoor steeds minder een vrije keuze voor gemeenten. De grote vraag is wat de effecten van deze instrumenten zullen zijn, en of de verwachtingen over besparingen en efficiencywinst realistisch zijn.