27 januari

Nederland verkeert in de unieke positie dat er een afzonderlijke bestuurslaag is voor het waterbeheer: de waterschappen. Waterschappen dekken net als andere (decentrale) overheden kosten door belastingen te heffen. Maar in tegenstelling tot provincies en gemeenten dekken waterschappen hun uitgaven grotendeels uit belastingopbrengsten. Op 18 maart 2015 worden verkiezingen gehouden voor de waterschapsbesturen. COELO onderzocht daarom de ontwikkeling van de waterschapsheffingen in de afgelopen bestuursperiode. Het rapport vindt u hier. Het persbericht vindt u hier.

14 januari

In 2013 heeft de commissie Jansen advies uitgebracht over de gemeentelijke herindeling in Groningen. De commissie adviseerde onder meer om in Noord-Groningen twee gemeenten te vormen: het Hoogeland (Bedum, Eemsmond, De Marne en Winsum) en Eemsdelta (Appingedam, Delfzijl en Loppersum met de Eemshaven). De zeven betrokken gemeenten overwegen andere fusies. Het voornaamste alternatief is om te fuseren tot één gemeente.

Voor de betrokken gemeenten is het van belang om, voor zover mogelijk, inzicht te krijgen in de gevolgen van herindeling. Herindelingen hebben op veel terreinen consequenties. Eén van die terreinen is de lastendruk voor de inwoners. COELO onderzocht welke gevolgen van de verschillende voorstellen tot herindeling hebben voor de opbrengsten uit de gemeentelijke belastingen en heffingen en de lastendruk voor huishoudens. Het rapport vindt u hier.

8 januari 2015

Een prognose van de gemeentelijke inkomsten en uitgaven laat voor 2018 een tekort zien van 4,8 miljard euro. Dat is 284 euro per inwoner; 13 procent van de totale netto uitgaven. Anders dan het Rijk moeten gemeenten hun begroting laten sluiten. Het gat van 4,8 miljard euro in 2018 heeft daarom het karakter van een taakstelling. Gemeenten zullen vooral in de uitgaven moeten snijden om dit gat te dichten.

Het tekort is niet gelijkmatig verdeeld over de gemeenten. Het is naar verhouding groot voor centrumgemeenten en gemeenten met een zwakke sociale structuur. Grote gemeenten (meer dan 150.000 inwoners) en gemeenten met 50.000 tot 100.000 inwoners moeten zich, gemeten in euro per inwoner, het sterkst aanpassen. Hetzelfde geldt voor gemeenten in Groningen, Friesland, Drenthe en Zuid-Holland. Er is echter geen sterk verband met de bevolkingsontwikkeling (krimp of groei). Gemeenten waar de inwoners de hoogste woonlasten betalen hebben een naar verhouding klein financieel tekort.

Gemeenten hebben er dit jaar enkele grote taken bijgekregen (decentralisaties). Ze doen ongeveer 30 procent van alle overheidsuitgaven. Toch innen ze maar 3,5 procent van alle belasting. Daarom zijn ze financieel sterk afhankelijk van de rijksoverheid.

Download hier het onderzoek.

2 januari 2015

De grote gemeenten verhogen hun woonlasten dit jaar met gemiddeld 0,8 procent. Gecorrigeerd voor inflatie (1,0 procent) is sprake van een lichte daling. Dit is al het zesde jaar op rij dat de woonlastenstijging in de grote gemeenten lager is dan de inflatie. De stijging is dit jaar wel groter dan vorig jaar. Dit blijkt uit het rapport Kerngegevens belastingen grote gemeenten 2015. COELO onderzocht voor dit jaarlijkse overzicht de tarieven in 35 grote gemeenten, waar 38 procent van de Nederlandse bevolking woont. Het volledige rapport, met cijfers over alle afzonderlijke grote gemeenten, is hier te vinden.