31 mei 2013
Maarten Allers (COELO) en Wouter Vermeulen (CPB, VU) onderzochten of veranderingen in de verdeling van de algemene uitkering aan gemeenten gevolgen hebben voor de waarde van woningen. Dat blijkt inderdaad zo te zijn. Wanneer een gemeente een hogere uitkering ontvangt, dan kan het voorzieningenniveau omhoog of de belastingdruk omlaag. De gemeente wordt aantrekkelijker, waardoor er meer mensen willen wonen. Dit drijft de woningprijzen op.
Een verandering van de verdeling van de algemene uitkering leidt dus tot een herverdeling van particuliere vermogens. Woningbezitters in voordeelgemeenten zien hun bezit in waarde stijgen, gemiddeld met ruim drieduizend euro. Woningbezitters in nadeelgemeenten krijgen te maken met een even grote daling. Huurders in voordeelgemeenten profiteren alleen van een hogere uitkering aan hun gemeente als de gestegen woningwaarde niet leidt tot een evenredige huurstijging. Wie na een uitkeringsverhoging (en dus een woningwaardestijging) een huis in een gemeente koopt profiteert per saldo niet van het hogere voorzieningenniveau, omdat dit wordt gecompenseerd door de hogere aankoopprijs van de woning.
De uitkomsten van dit onderzoek zetten vraagtekens bij het streven naar verevening tussen gemeenten. Een groot deel van het profijt van een hogere uitkering aan een gemeente gaat immers naar de mensen die bij de invoering een woning in deze gemeente bezitten. Dat lijkt niet beoogd te zijn.
Een laatste conclusie van dit onderzoek is dat extra geld door gemeenten goed wordt besteed. Huizenkopers willen immers meer betalen om in gemeenten te kunnen wonen die extra geld te besteden hebben. Dit roept de vraag op of het wel zinvol is dat de gemeentelijke belastingopbrengst aan een maximum is gebonden.
Het onderzoek wordt vandaag gepubliceerd als artikel in het vakblad ESB. Een meer uitgebreide rapportage gericht op beleidsmakers kan hier worden gedownload. De Engelstalige versie gericht op onderzoekers vindt u hier.