Politieke concurrentie en integriteit in lokaal bestuur
In antwoord op de recente affaires zijn diverse voorstellen gedaan om de integriteit in de gemeentelijke politiek te bewaken. Helaas zijn die allemaal gebaseerd op een top-down benadering, waarbij burgemeesters, de Minister van BZK, Comissarissen van de Koning of de AIVD direct moeten kunnen ingrijpen in de lokale politiek. Dat werkt vaak niet, ondergraaft de lokale autonomie èn de keuzevrijheid van burgers. Het is veel beter om vol in te zetten op het vergroten van politieke concurrentie binnen gemeenten, met de rechterlijke macht als stok achter de deur.
Dit betoogt COELO-onderzoeker Joes de Natris in de meest recente Binnenlands Bestuur.
1 mei 2018
Kwijtscheldingsbeleid Drents Overijsselse Delta
Waterschappen kunnen net als gemeenten de belastingaanslag kwijtschelding als een huishouden geen vermogen heeft en een inkomen hebben minimumniveau. De opbrengstderving die ontstaat door kwijtschelding wordt betaald door de belastingbetalers. Het Rijk bepaalt bij welk inkomen en een huishouden in aanmerking komt voor kwijtschelding. Waterschappen en gemeenten hebben een paar keuzen. Ze kunnen enerzijds kwijtschelding beperken door niet de hele aanslag kwijt te schelden of helemaal geen kwijtschelding te verlenen. Anderzijds kunnen zij er sinds 2011 voor kiezen om de groep die in aanmerking komt voor kwijtschelding te vergroten. Het is nu bijvoorbeeld mogelijk om ondernemers zonder personeel voor kwijtschelding in aanmerking te laten komen. COELO zocht uit welk effect beperken of verruimen van het kwijtscheldingsbeleid heeft op de lastendruk van belastingbetalers in waterschap Drents Overijsselse Delta. U vindt het rapport hier.
30 april 2018
Eigenaren- of gebruikersheffing rioolheffing Westfriese gemeenten
Rioolheffing kan worden betaald door gebruikers (huurders), eigenaren of beide. Gemeenten kunnen dit zelf bepalen. De keuze heeft gevolgen voor de lastendruk van verschillende groepen belastingbetalers. COELO onderzocht welk effect het heeft als Westfriese gemeenten allemaal een ofwel een gebruikersheffing gaan hanteren ofwel een eigenarenheffing gaan hanteren voor de rioolheffing voor woningen. De keuze heeft gevolgen voor de lastendruk van huishoudens, maar ook voor corporaties en voor de kosten die gemeenten maken. U vindt het rapport met de onderzoeksresultaten hier.
26 april 2018
Atlas van de lokale lasten 2018
Een huishouden met een eigen woning betaalt dit jaar gemiddeld 0,8 procent meer voor de belastingen aan gemeente, provincie en waterschap. Die stijging blijft ruim onder de inflatie van 1,6 procent. De gemeentelijke lasten stijgen gemiddeld 0,7 procent, de waterschapslasten 1,7 procent en de provinciale lasten blijven gelijk. Dit blijkt uit de Atlas van de Lokale Lasten die COELO vandaag presenteert.
Een meerpersoonshuishouden met een koopwoning betaalt gemiddeld 1.312 euro aan gemeente (721 euro), provincie (259 euro) en waterschap (332 euro ). De duurste plek om te wonen is Bloemendaal met 1.900 euro; de goedkoopste Veenendaal (1.039 euro). Huurders betalen gemiddeld 870 euro, waarvan 358 euro voor de gemeente, 279 euro voor de provincie en 253 euro voor het waterschap. Huurders betalen gemiddeld 0,2 procent meer dan vorig jaar. De goedkoopste plek om te wonen is voor hen Nijmegen met 570 euro, de duurste plek is Pijnacker-Nootdorp met 1.243 euro.
Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Corine Hoeben, 050-3633766
30 maart 2018
Kiezer straft politieke partijen voor besturen gemeente
Politieke partijen die deelnemen aan het gemeentebestuur verliezen bij de volgende gemeenteraadsverkiezingen gemiddeld vier tot acht procent van hun raadszetels. Voor partijen die weinig wethouders leveren is dit verlies twee keer zo groot als voor partijen die de meeste wethouders leveren. Dat blijkt uit onderzoek van het Centrum voor Onderzoek van de Economie van de Lagere Overheden (COELO) van de Rijksuniversiteit Groningen dat vandaag wordt gepubliceerd in het vakblad ESB.
COELO onderzocht gemeenteraadsverkiezingen in de periode 1990-2014. Het onderzoek houdt rekening met tal van andere factoren die de veranderingen in het aantal zetels van partijen kunnen verklaren. Het aangetoonde zetelverlies van vier tot acht procent is het gemiddelde effect dat volledig kan worden toegeschreven aan deelnemen aan het gemeentebestuur.
Meebesturen of oppositie voeren
Een verlies van vier tot acht procent van de zetels kan voor een partij het verschil maken tussen meebesturen of oppositie voeren. ‘Maar dat effect is het gemiddelde’, zegt hoogleraar Maarten Allers. ‘Uit ons onderzoek blijkt ook dat kleinere collegepartijen meer zetels verliezen dan grotere. Dat kan komen doordat een kleinere collegepartij een minder sterk stempel kan zetten op het beleid en daardoor meer kiezers teleurstelt.’
Extra hoge eisen tijdens de formatie
Dat besturen stemmen kost, gaat prima samen met een goed functionerende democratie waarin regelmatig wisselingen van de macht plaatsvinden, stelt Allers. ‘Maar het betekent wel dat kiezers partijen bestraffen enkel omdat ze bestuursverantwoordelijkheid nemen. De uitkomsten zullen kleinere partijen dan ook te denken geven. Doordat meebesturen hen meer stemmen kost, moeten zij extra hoge eisen stellen tijdens de collegeformatie om het te verwachten stemmenverlies te compenseren.’
Lees hier het artikel in ESB en hier het blog op SRV.
