COELO werkte mee aan een analyse van de nieuwe provinciale coalitieakkoorden. Deze publicatie biedt bestuurders, beleidsmakers en andere geïnteresseerden een overzicht van de thema’s, afspraken en voorgestelde maatregelen uit de provinciale coalitieakkoorden. Hiermee kunnen provincies van elkaar leren over gekozen speerpunten en aanpakken.
Het rapport vindt u hier.
5 september 2023
Op 5 oktober 2023 viert COELO haar dertigjarig bestaan met een symposium. Het thema van het symposium is ‘DisBalans: financiële middelen en lokale keuzes’. Het symposium zal plaatsvinden in het gebouw van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) in Den Haag, van 13:30 tot 17:00 uur met aansluitend een borrel.
Een groot deel van het overheidsbeleid wordt gemaakt en uitgevoerd door gemeenten en provincies, die net als de rijksoverheid democratisch worden bestuurd. In theorie levert dit grote voordelen op. Voorwaarde is wel dat decentrale overheden hun beloften kunnen waarmaken. En daar schuurt het op verschillende vlakken.
Zo zijn provincies en gemeenten financieel grotendeels afhankelijk van het Rijk, maar ontvangen zij vaak incidenteel geld, terwijl hun taken structureel zijn. Eigen belastingen kunnen worden ingezet om eigen keuzes te maken, maar in hoeverre gebeurt dat eigenlijk? Uit onderzoek blijkt dat gemeentelijke coalitieakkoorden vaak een belastingplafond bevatten, en dat veel kiezers niet stemmen om het gemeentelijk (belasting)beleid te veranderen. Verder is het nog maar de vraag of raadsleden voldoende informatie hebben om beredeneerde lokale keuzes te maken. Deze spanningen zijn het onderwerp van dit symposium.
Het programma bevat korte presentaties van actueel wetenschappelijk onderzoek, gevolgd door discussies en interviews met politici, ambtenaren, academici en andere (ervarings)deskundigen. Meer details worden later bekendgemaakt.
De toegang is gratis, maar het aantal beschikbare plaatsen is beperkt en aanmelden is verplicht.
Aanmelden: mail naar COELOsymposium@rug.nl onder vermelding van naam, organisatie en functie.
31 augustus 2023
Gemeenten moeten in hun begroting verplicht de paragraaf lokale heffingen opnemen. Hierin geeft de gemeente inzicht in de ontwikkeling van de gemeentelijke belastingen en heffingen. Gemeenten moeten in de paragraaf de volgende onderdelen opnemen:
1. de geraamde inkomsten;
2. het beleid ten aanzien van de lokale heffingen;
3. een overzicht op hoofdlijnen van de diverse heffingen;
4. een aanduiding van de lokale lastendruk;
5. een beschrijving van het kwijtscheldingsbeleid.
Hoe en wat er precies bij ieder onderdeel wordt weergegeven, wordt grotendeels overgelaten aan de gemeenten. Een deel van de informatie (bijvoorbeeld de kostendekkendheid van heffingen en retributies) moet wel verplicht worden opgenomen.
COELO heeft geïnventariseerd welke invulling gemeenten geven aan de paragraaf lokale heffingen in 2021. Uit het onderzoek blijkt dat verplichte onderdelen of informatie niet altijd worden opgenomen. Tegelijk geldt dat gemeenten wel andere, niet verplichte gegevens opnemen die ook van belang zijn voor bijvoorbeeld raadsleden om de ontwikkeling van de gemeentelijke belastingen en heffingen te kunnen duiden. Het rapport geeft ook inzicht in best practices: voorbeelden hoe gemeenten op heldere, inzichtelijke wijze informatie over de gemeentelijke belastingen weergeven.
U vindt het rapport hier.
31 mei 2023
Op 22 mei jl. promoveerde Tom de Greef op zijn onderzoek naar het effect van intergemeentelijke samenwerking op de uitgaven van gemeenten. Hij concludeert dat samenwerking de uitgaven van gemeenten niet verlaagt, ook niet voor de kleinste gemeenten. Daarop is één uitzondering: intergemeentelijke samenwerking voor lokale belastinginning verlaagt wél de uitgaven gerelateerd aan de uitvoering van die inning. Dat is dan weer niet het geval bij afvalinzameling of sociale dienstverlening.
Samenwerking bij lokale belastinginning kan resulteren in vergaande specialisatie van het personeel en het uitvoeringsproces. Automatisering van veel taken reduceert het aantal benodigde werknemers. Dit effect wordt sterker wanneer ook met waterschappen wordt samengewerkt want dan kunnen veel taken die voorheen dubbel werden uitgevoerd worden geïntegreerd.
Efficiencywinst door samenwerking bij sociale dienstverlening is moeilijker te bereiken. Dienstverlening kan wel professioneler worden door betere naleving van de wetgeving, maar het blijkt zeer moeilijk om het proces van mensen te leren kennen en hen te helpen veel verder op te schalen of te vervangen met automatisering. Pogingen om dit wel te bereiken resulteren juist in veel administratieve last voor het personeel omdat de noodzaak voor vergaande documentatie toeneemt. Politieke instabiliteit veroorzaakt door decentralisaties en andere verregaande wijzigingen maken het alleen maar moeilijker om een goed functionerende organisatie neer te zetten.
Lees het proefschrift hier.
23 mei 2023
Door klimaatverandering stijgt het gebruik van grondwater. Dit leidt tot een lagere grondwaterstand en droogte. Er zijn verschillende overheden betrokken bij het grondwaterbeheer. Drinkwaterbedrijven zijn belangrijke onttrekkers. COELO heeft onderzocht wat de kosten van het grondwaterbeheer zijn. Hieruit blijkt dat er geen totaalbeeld kan worden gegeven van deze kosten. Het onderzoeksrapport vindt u hier.
13 april 2023
